Maastricht

De Jaarwisseling moet voor iedereen een feest kunnen zijn

De gemeente Maastricht heeft echter nog geen vuurwerk verbod! 
De SP vindt dat de jaarwisseling voor iedereen een feestelijke aangelegenheid moet kunnen zijn. De afgelopen jaren hebben we gezien dat dit te vaak niet het geval is. We zien ook dat vuurwerkmisbruik zorgt voor veel ellende, zoals hulpverleners die bekogeld worden of vernielingen. Dit moet streng bestraft worden; de jaarwisseling is geen excuus voor geweld.

Gewelddadige eindejaarsnachten
'We vragen onze politieagenten, brandweermensen en ambulancemedewerkers om mensen te beschermen, maar dan zullen we onze hulpverleners ook moeten beschermen. Daarom moeten we stoppen met gevaarlijk vuurwerk.' Aanleiding zijn de bedreigingen waar hulpverleners ook de afgelopen jaarwisseling opnieuw mee te maken kregen. 'Maatregelen om vuurwerk in bepaalde gebieden te verbieden en het beter opsporen van illegaal vuurwerk hebben niet voldoende geholpen. We zien dat hulpverleners, onderzoekers maar ook de vuurwerkbranche zélf aangeven dat het zo niet langer kan.'

Maastricht lijkt blind en doof voor gevaren en schadelijke gevolgen
Een groeiend aantal gemeenten in Nederland hebben voor de komende jaarwisseling een algeheel verbod op het afsteken van vuurwerk afgekondigd. Zij vinden de overlast, materiële schade, letsel en milieuvervuiling onevenredig groot en kondigen daarom een algeheel vuurwerkverbod af. Maastricht knalt in de tussentijd echter rustig door.

Vuurwerkverbod in Maastricht?!
In 2020 zijn de vuurwerkregels aangescherpt. Zo kwam er een verbod op gevaarlijk knalvuurwerk en vuurpijlen. Dat verbod is echter nooit in praktijk gebracht: bij de jaarwisselingen van 2021 en 2022 gold vanwege de coronapandemie een algeheel vuurwerkverbod. Corona, of althans de corona-maatregelen zijn voorbij en dus wordt het gewoon weer als vanouds knallen in onze stad.

Stikstofcrisis blijkbaar nog niet erg genoeg
Mede gezien de huidige stikstofcrisis, zou je een algeheel vuurwerk(verkoop)verbod verwachten maar niets is minder waar. Het milieu wordt zwaar belast. Zoals het RIVM al meermaals constateerde, draagt vuurwerk direct bij aan de hoeveelheid plastics en afval in de natuur en een hoop ongezonde rotzooi in de lucht. Luchtvervuiling, gezondheidsklachten en dierenleed zijn voor mensen aanleiding om met het vuurwerk te willen stoppen.

Veel letsels en schade
Een te groot aantal mensen loopt letsel door vuurwerk op, tot aan amputaties van vingers, complete handen en blindheid toe. Wij zien in onze praktijk de persoonlijke en maatschappelijke ellende, veroorzaakt door consumentenvuurwerk. Bovendien ontstaat door consumentenvuurwerk heel veel schade aan de persoonlijke en publieke ruimte en gebouwen. De afgelopen jaarwisseling liep dat in de ettelijke miljoenen euro’s.

Vuurwerkverbod lijkt logisch?
Een vuurwerkverbod is dus goed voor mens, dier, natuur, milieu en bezorgd veel hulpverleners een aanzienlijk rustigere dienst op oud en nieuw. Maar het mag niet zo zijn. Het draait natuurlijk om de economische belangen van de vuurwerkhandel en is het gevolg van lobby’s. Bovendien is het vuurwerk- afsteek - verbod lastig zo niet onmogelijk te handhaven. Mede omdat in die steden er geen vuurwerk - verkoop - verbod is. Dat is op zijn minst een rare situatie.

Vuurwerkvrije zones, Maastricht past alweer?
Gemeentes hebben ook al een aantal jaar de mogelijkheid om vuurwerkvrije zones in te stellen. In een gebied rond bijvoorbeeld ziekenhuizen, verzorgingshuizen, winkelcentra en kinderboerderijen mag dan geen vuurwerk worden afgestoken. Ook van die mogelijkheid maakt de gemeente Maastricht geen gebruik. Milieu en welzijn blijft maar iets waar niemand zich echt hard voor wil maken met pijnlijke keuzes.

De ongezondste dag van het jaar
Bovendien zorgt het fijnstof die door vuurwerk in de lucht komt voor een slechte luchtkwaliteit. Benauwdheid, hoesten, kortademigheid of zelfs een longaanval: honderdduizenden mensen met een longziekte beleven een benauwde jaarwisseling vanwege vuurwerk. De 31e december is qua lucht kwaliteit een van de ongezondste dagen van het hele jaar. En dat komt bovenop het feit dat Maastricht in normale omstandigheden al een erg slechte luchtkwaliteit kent.

Veilig en verantwoord stadsvuurwerk
De SP pleit voor meer budget voor gemeenten, zij kunnen zo zorgen voor een goed alternatief zoals een gemeentelijke vuurwerkshow. Wij zijn dus een voorstander van stadsvuurwerk: veel mooier om naar te kijken en aanzienlijk veiliger. Daarom vinden wij dat vuurwerk uitsluitend in handen moet zijn van professionals. Met professionele vuurwerkshows kan iedereen genieten van vuurwerk, op een verantwoorde manier.

Dank voor alle ellende
Eenieder die zelf vuurwerk afsteekt alvast bedankt namens vrijwel alle viervoeters die weer een paar angstige dagen en nacht zullen beleven en ook bedankt namens alle hulpverleners en ziekenhuispersoneel en super bedankt namens ons ons milieu.

Wat willen wij eraan doen?
De SP roept het kabinet op om snel met een wet te komen, zodat we dit voor de volgende jaarwisseling kunnen regelen. Daarbij moet al het gevaarlijk vuurwerk van de straat.

Een verbod op gevaarlijk vuurwerk is belangrijk, maar niet genoeg. Om bedreigingen en overlast te voorkomen zullen we mensen die zich misdragen ook harder en sneller moeten straffen. De SP wil meer geld voor de politie en douane, zodat gevaarlijk illegaal vuurwerk beter opgespoord kan worden.

Bovendien zijn investeringen nodig in de preventie en de begeleiding van (groepen) jongeren die zich zo misdragen, door beter jeugdbeleid en meer jongerenwerk.

Een algeheel verkoop verbod in Nederland; ook via het internet en streng optreden bij overtredingen. Door een verkoop- en leveringsverbod worden de toevoer stromen aanzienlijk kleiner en zal het handhaven iets gemakkelijker worden en taakstraffen inzetten in het ziekenhuis voor vuurwerk afstekers.

Natuurlijk kun je het nooit voor de volle 100% kunnen voorkomen maar het zal wel verminderen. Als alternatief kun je kiezen voor aan te wijzen gedoogzones en/of een erg hoge accijns op vuurwerk maar daar hebben de rijken onder ons minder last van brengt wel meer geld op om de schade deels op te vangen en de vervuiler betaalt.

Natuurlijk kun je ook inzetten op voorlichting op b.v. de scholen en sociale media als TikTok; daar zit denk ik het grootste potentieel van (ondoordacht) gebruik maar ook bij verstandig gebruikt kan het mis gaan en in ieder geval groots stadsvuurwerk haalt een prikkel weg om zelf af te steken (althans rond dat tijdstip ;-) ).

Geschreven door Ernst Roelofs (actief SP Lid) in co-productie met Jack van Gelooven (fractievoorzitter).