Maastricht

BIJDRAGE SP MOTIE VVD – Stephanie Blom 

Allereerst wil ik de indieners bedanken voor deze, toch wel, typische VVD-motie. Op het eerste gezicht lijkt het allemaal sympathiek: de verruiming van de zondagsopenstelling voor de verkoop van voedselwaren zou leiden tot een groei van het aantal banen, waarvan met name ‘lager opgeleiden’ – een term die de SP overigens niet zou hebben gekozen – zouden profiteren. Bovendien wordt de suggestie gewekt dat het tot meer vrijheid van ondernemers leidt, en dat zij prima in staat zouden zijn om zelf te bepalen of zij op zondag langer opengaan, hun al bestaande openingstijden handhaven, of hun zaak gesloten houden. De SP is echter kritisch op de motie en de onderbouwing daarvan, en dat zowel op ideële als praktische gronden. Dus die zal ik nu één voor één langslopen, in de hoop velen van u ervan te overtuigen.

Het is volgens de SP allereerst een illusie om te denken dat een verruiming van de zondagsopeningstijden voor voedselwarenverkoop tot een groei van de werkgelegenheid voor mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt zal leiden. Voor medewerkers van Albert Heijn geldt op zon- en feestdagen namelijk een toeslag van 50 procent van het uurloon, en bij de Jumbo is dat zelfs 100 procent. Dat betekent dat het voor dit soort grote retailers vooral aantrekkelijk wordt om bij verruiming van de openingstijden op zondag een aantal extra goedkope arbeidskrachten aan het werk te zetten, zoals dat nu ook al het geval is. We hebben het dan met name over de middelbare scholieren met een bijbaantje bij deze grootgrutters. Daardoor treedt juist een verdringing van mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt op. Bovendien is en blijft werken op zondag volgens de Arbeidstijdenwet geheel vrijwillig, en kan een medewerker die niet wil dus niet gedwongen worden om op zondag te werken. Zo blijft er van het meer nobele doel dat door de VVD en de mede-indieners in de motie naar voren is gebracht eigenlijk niets over.  

Ook is het volgens de SP naïef om te denken dat ondernemers bij een verruiming van de openingstijden nog een écht vrije keuze hebben om hun winkel wel of niet langer open te stellen dan nu het geval is. Als de grote concurrenten met goedkope arbeidskrachten, zoals de eerdergenoemde Albert Heijn en Jumbo, ervoor kiezen om op zondag tussen negen uur ‘s ochtends en tien uur ‘s avonds open te gaan, dan zullen lokale en kleine ondernemers welhaast mee moeten in die vaart der volkeren om hun klandizie niet te verliezen. Bovendien leidt een ruimere zondag openstelling niet per se tot een groei van de omzet, laat staan de winst, maar slechts tot een grotere spreiding van de klandizie over de week. En dat tegen hogere kosten.

Wat dan overblijft is het vermeende verlangen van, met name, jongeren en tweeverdieners die het door de week of op zaterdag te druk zouden hebben om boodschappen te kunnen doen, en daar volgens de VVD ook op zondagen tussen twaalf en zes slecht in slagen. Supermarkten zijn in Maastricht 90 uur per week open, en wij hebben er het volste vertrouwen in dat het iedereen – hoe druk je ook bent – zou moeten lukken om binnen die uren boodschappen te doen. Volgens de SP geeft het standpunt dat uit de motie naar voren komt dan ook blijk van een grovelijke onderschatting van de timemanagement skills van deze doelgroepen. Ook ik vind het hoogst irritant als op zondagochtend blijkt dat de koffie, toch een van mijn primaire levensbehoeften, op is en de supermarkt en de koffiezaken pas om twaalf uur opengaan, maar ik vervloek dan vooral mijn eigen onvermogen om mijn voorraad op peil te houden, en niet de supermarkten en andere ondernemers die hun personeel een vrije zondagochtend – of middag gunnen, zoals ik die mezelf en u allemaal óók van harte gun.   

Ten slotte verzet de SP zich met klem tegen de toegenomen werkdruk en de onafwendbaar lijkende 24-uurseconomie, waarin consumentisme en de individuele vrijheid om alles te kunnen kopen wáár je dat wil, en wannéér je dat wenst centraal staan. Ook de ondernemers en medewerkers in de voedselwarenverkoop hebben behoefte aan, en wat de SP betreft ook een fundamenteel recht op, momenten van rust en onthaasting. En dat met name in het weekend, waarin juist uitgaan, sport en ontspanning centraal staan. Voor dat recht is door de vakbewegingen van weleer hard gestreden, en daar kan wat de SP betreft niet aan getornd worden.

Daarom zullen wij vandaag tegen deze motie stemmen.