Maastricht

BIJDRAGE SP – EXTRA RAADSVERGADERING 19 NOVEMBER 2024

Voorzitter, collega’s en andere toehoorders

Ik zou willen beginnen met de volgende uitspraken:

“je bent het, of je bent het niet, en bij twijfel… niet doen!”

“Integriteit” is wat de SP betreft geen luxe, geen modewoord en het zou al helemaal geen papieren tijger moeten zijn. Het is het fundament waarop onze democratie rust. Juist in Maastricht, een stad met een rijke traditie maar soms ook een wat discutabele reputatie op dit gebied, moeten we dat fundament op waarde schatten en verdedigen wanneer dat nodig is.

Want zoals wijlen Ien Dales het dus ooit kernachtig stelde: "Een beetje integer zijn kan niet." Je bent het, of je bent het niet. Dus halfslachtig gedrag waarbij de eigen belangen,  of die van lobbyisten, of van partijgenoten bevoordeeld worden… past wat onze partij betreft niet bij bestuurders die boven alles het gehele ‘volk vaan Mestreech’ moeten dienen.

Integriteit draait wat de SP betreft dan ook om meer dan alleen regels en gedragscodes. Het is een levenshouding, het gaat over normen en waarden en het is een kwestie van rechtvaardigheid en gelijke behandeling, van eerlijke omgang met macht en met middelen.

Centraal moet staan dat je je nooit door oneigenlijke belangen laat leiden, en dat je dus enkel handelt in het belang van de gemeenschap. De integriteit van het openbaar bestuur is geen formaliteit die je met vinkjes kunt afdoen, maar een voortdurend proces waarbij met name de burgemeester een hele belangrijke en proactieve rol heeft, namelijk die als hoeder van die integriteit in onze gemeente.

En dat voortdurende proces, voorzitter, vereist ook een continue open dialoog over wat integriteit dan precies voor ons allemaal betekent; zowel onder elkaar, als in de openbaarheid. En dat is wat de SP betreft dan ook precies het doel van deze extra raadsvergadering, waar wij met een open houding en open vizier richting alle betrokken in gaan.

De SP staat hier vooral om een antwoord te krijgen op de vragen die bij ons zijn gaan leven na het verschijnen van een aantal artikelen in de lokale media, maar die we nog niet eerder met elkaar besproken hebben.

Veel van die vragen zijn er al gesteld door andere partijen, dus ik zal me beperken tot de nog openstaande vragen:

WETHOUDER GARNIER

1. Hoe verhoudt het handelen van wethouder Garnier zich volgens hemzelf en de burgemeester tot de gedragscode integriteit voor bestuurders en de eed die hij heeft afgelegd? Wat de SP betreft is het immers altijd ‘bij twijfel, niet doen’, en de heer Garnier geeft zelf aan dat hij getwijfeld zou hebben. 
2. Waarom heeft de wethouder niet meteen bij de burgemeester melding gemaakt van zijn betrokkenheid bij het verzoek van de uitbater, zeker gezien het risico op de schijn van belangenverstrengeling, maar deed hij dat pas nadat het gerucht rondging dat de pers er alsnog lucht van gekregen had?
3. De wethouder stelt dat ambtenaren zich niet onder druk gezet voelden. Uit de correspondentie blijkt echter dat hij de ambtenaar toch zijn excuses aangeboden heeft voor het gedrag van de uitbater. Hoe is dan vastgesteld of de ambtenaren zich wel of niet onder druk gesteld voelden, en zijn hier schriftelijke verklaringen van?

Zijn de ambtenaren vrijuit gevraagd of zij de communicatie van de wethouder als beïnvloeding hebben ervaren, en hoe schat u de oprechtheid in van die antwoorden gezien de hiërarchische verhoudingen binnen de ambtelijke organisatie?

4. Hoe kan de wethouder volhouden dat hij iedereen gelijk behandelt, terwijl hij zelf expliciet aangeeft druk te hebben uitgeoefend en te willen voorkomen dat "zijn partijgenoot" een groot verlies zou leiden en de media inschakelde?   
5. Hoe beoordeelt het college het dreigement van de uitbater om naar de pers te stappen? Had de wethouder dit niet moeten melden als een vorm van ongepaste druk? En waarop was deze druk überhaupt gebaseerd?
6. Waarom voelde wethouder Garnier zich genoodzaakt om zich te bemoeien met een dossier buiten zijn portefeuille? Was dit niet een zaak die hij volledig had moeten overlaten aan de verantwoordelijke wethouder en ambtenaren?
7. De wethouder verwijst naar de burgemeester, die het handelen als "hoogstens onhandig" bestempelde. Kan het college uitleggen op basis waarvan dit oordeel is geveld, en of dit afdoende is om vertrouwen in de integriteit van bestuur te herstellen?
8. De wethouder zegt dat hij zijn lesje heeft geleerd. Hoe vaak zijn er eerder situaties geweest waarin deze specifieke wethouder zich op glad ijs bevonden heeft ten aanzien van de bestuurlijke integriteit, bijvoorbeeld tegenover raadsleden?
9. Realiseert de wethouder zich welke schade dit handelen toebrengt aan het vertrouwen van de burger in een transparant en rechtvaardig bestuur? Welke stappen gaat hij zetten om het vertrouwen van de gemeenteraad en inwoners te herstellen?
10. De wethouder zegt dat er strakke interne procedures zijn. Hoe kan het dat deze procedures niet hebben voorkomen dat hij zich toch actief met dit dossier bemoeide? Moeten deze procedures worden aangescherpt?
11. Overweegt de wethouder gezien de twijfels over zijn handelen om politieke verantwoordelijkheid te nemen en af te treden? Zo nee, waarom niet?

BURGEMEESTER

12. De burgemeester heeft het handelen van de wethouder kennelijk als ‘hoogstens onhandig’ bestempeld. Op welke feiten en overwegingen baseert u dit oordeel, en hoe denkt u dat dit oordeel overkomt op inwoners die hoge normen stellen aan integriteit in het bestuur? 
13. De wethouder stelt dat hij de situatie aan de burgemeester heeft gemeld. Hoe en wanneer is de burgemeester precies geïnformeerd over zijn handelen in deze kwestie, en wat heeft hij concreet gedaan met deze informatie? Vindt hij dat hij eerder had kunnen en moeten ingrijpen om te voorkomen dat dit incident zich ontwikkelde tot een kwestie van publieke zorg?  
14. Wat zegt deze situatie over de cultuur binnen het college en de mate waarin integriteitskwesties serieus worden genomen? Worden wethouders voldoende ondersteund en aangespoord om duidelijke grenzen te stellen in hun handelen?  
15. Hoe ziet de burgemeester zijn eigen verantwoordelijkheid in deze zaak? Heeft hij het gevoel dat hij genoeg heeft gedaan om te voorkomen dat integriteitsrisico’s zoals deze zich voordoen?  
16. Overweegt de burgemeester, gezien dit incident, extra maatregelen om integriteitsrisico’s binnen het college te beperken, waarbij bijvoorbeeld gedacht kan worden aan trainingen, strengere gedragscodes, of meer toezicht op de interacties tussen wethouders en ambtenaren?  
17. Wat gaat de burgemeester doen om te garanderen dat integriteit de norm wordt en blijft binnen zowel de raad als het college, zodat dit soort kwesties zich niet opnieuw voordoen? Kan de raad hierin een actieplan verwachten?